Haar ogen kijken me indringend aan. Ik staar ongegeneerd terug. Ongeveer een minuut houd ik mijn blik vast. Ik probeer haar ogen te lezen. Haar grote bruine ogen omrand met lange zwarte wimpers.
Ik zie angst, maar ook berusting. Alsof ze de situatie ondergaat, omdat het is zoals het is.

Marathon in de woestijn
Ik sta op de World Press Photo tentoonstelling in de Nieuwe Kerk van Amsterdam. Eén voor één neem ik de foto’s in me op. Foto’s van de natuur, van dieren, maar vooral van mensen.
Een foto van een groep marathonlopers omringd door kamelen middenin de uitgestrekte zandvlaktes van de woestijn. De foto is van bovenaf genomen. Met een dermate grote afstand dat de lopers slechts de grootte hebben van LEGO-poppetjes. De uitgestrektheid van de zandvlakte is immens en de foto maakt dan ook grote indruk op me.

Verder zijn er veel foto’s die de ellende in de wereld weerspiegelen. En dat is nogal wat.
Demonstraties eindigend in geweld. Oorlogen met slachtoffers. En vluchtelingen. Vluchtelingen die opgesteld staan in de rij om de grens over te gaan in de hoop dat daar een beter leven wacht.
En dan dus nog die foto van dat meisje. Dat meisje met die grote bruine ogen. Nadat ik haar diep in de ogen heb gekeken, lees ik het verhaal achter de foto. Het blijkt dat het Afrikaanse land waar ze woont, de borsten van jonge meisjes worden gestreken. Dit met de motivatie om de borstgroei tegen te gaan. Borsten zouden namelijk alleen maar seksueel geweld uitlokken. Ik kijk nogmaals naar het meisje. Zo onschuldig en berustend in haar ‘lot’. Dit is hoe het hier gaat. Ze weet niet beter.

Nog meer foto’s
Nadat ik alle foto’s uitgebreid heb bestudeerd en in me heb opgenomen verlaat ik de Nieuwe Kerk. Op zoek naar koffie en iets te eten, waarbij ik de indrukken van zojuist kan verwerken. Ik kom terecht bij een knus lunchcafé middenin de Jordaan. De zitplaatsen zijn bovenop de vide. Vanuit hier heb ik een prachtig zicht op de versgebakken lekkernijen die op de toonbank staan uitgestald en het leven dat zich voor de deur van het café afspeelt.

Er komt een meisje het lunchcafé binnen. Ik schat haar een jaar of twintig. Perfect naturel opgemaakt, een hoge paardenstaart in haar lange blonde lokken en ze draagt een mooi op elkaar afgestemde outfit met dito tas. Achter haar verschijnt een wat oudere dame. Ze is wat forser, een stuk minder stijlvol gekleed, maar ze heeft wel een dure tas om haar schouder hangen en een mooie telefoon in haar hand. Zonder iets te zeggen loopt ze door naar boven. Het meisje blijft beneden staan. De dame neemt plaats aan het tafeltje naast me. Over de rand van het hekwerk neemt ze een foto van het meisje beneden. En nog één. En nog één.
Het meisje wendt haar blik af, maar de dame boven is duidelijk nog niet klaar. Al zwaaiend probeert ze de aandacht van het meisje terug te krijgen. Eerst tevergeefs, maar even later lukt het en wordt de fotosessie nog een minuut of tien voortgezet.

Als het meisje zich even later met twee koppen koffie bij de dame voegt, heeft de laatste dat niet eens door, omdat het resultaat van de foto’s die ze zojuist maakte, belangrijker is. Voordat de vrouwen aan hun koffie beginnen, moeten er eerst weer even foto’s worden gemaakt.
Van de koffie, van het kopje in hun handen, van de blik als ze de kop koffie aan hun lippen zetten. De oh, zo belangrijke check van het resultaat van de fotosessie volgt. En als ze beiden tevreden zijn, de foto’s zijn gepost en verstuurd, kunnen ze eindelijk een echte slok nemen van hun – waarschijnlijk koud geworden – drankje.
Daarna praten ze zowaar wat met elkaar.

Het verbaast me echter niet dat er eenzelfde ritueel volgt als de lunch aan hun tafel wordt geserveerd. Foto’s van het ene broodje. Foto’s van het andere broodje. Foto van de dame die een hap neemt van het broodje (of eigenlijk doet alsof). Foto van een rietje aan de mond van het meisje met een smoothie. Alles wordt over en weer gecheckt en….wederom gedeeld met de wereld. Ik begin me werkelijk af te vragen wat ze samen eigenlijk delen.

Perfecte plaatje
Van binnen moet ik ergens ook lachen, omdat ik het zo absurd vind. Zo nep.
Er volgen zelfs verbaasde blikken in de ogen van de dames wanneer er aan het andere tafeltje naast hen een foto wordt gemaakt van twee mooi opgemaakte borden met eten. Als er daar een tijdschrift onder één van de bordjes wordt gelegd voor de ‘finishing touch’ van het perfecte plaatje trekken ze de wenkbrauwen naar elkaar op.
Blijkbaar zijn ze zich totaal onbewust van hun eigen fotografen-gedrag.

Mijn gedachten gaan terug naar vanochtend. Naar de ‘perfecte’ plaatjes van de mensen en de dieren die in de Nieuwe Kerk aan mij voorbijgingen. Naar het Afrikaanse meisje met de grote bruine ogen. Rauw, echt, niets geposeerds aan. En toch zijn de foto’s perfect. Ze laten een diepe indruk achter op mij en in de rest van de wereld. Omdat ze weergeven hoe het leven daadwerkelijk is.
En daar kan geen perfect gestyled broodje zalm tegenop.